Pożegnanie z Clannad

Informacja o planowanym na 2020 rok pożegnalnym tourne grupy Clannad, to okazja do podsumowania pewnego etapu w historii muzyki celtyckiej. Dla wielu słuchaczy jest to grupa kojarzona jedynie przez pryzmat muzyki napisanej do serialu „Robin of Sherwood”, łączącej elementy muzyki folk i new age.

To nieco krzywdząca opinia, ponieważ najbardziej znane utwory tej grupy nie są reprezentatywne dla całego ich dorobku. Romans z popem i new age to wprawdzie czas wypłynięcia zespołu na szerokie wody, jednak tym, co decyduje o sile ich muzyki, są przede wszystkim silne celtyckie korzenie.

Za czas powstania grupy Clannad uznaje się rok 1970, choć w przypadku zespołów rodzinnych nigdy nie jest to łatwe do określenia. Faktem jednak jest, że w tym mniej więcej czasie do rodzeństwa Brennanów (Máire, Pól i Ciarán), występujących w ojcowskim pubie, dołączyli ich wujowie, bracia Dugganowie (Pádraig i Noel). W tym składzie zespół zadebiutował, jeszcze jako Clann as Dóbhair (Rodzina z Dobhar), na istniejącym do dziś Letterkenny Folk Festival. Wczesny repertuar Clannadu to przede wszystkim tradycyjne irlandzkie pieśni, śpiewane głownie w języku gaelickim.

Ewolucja brzmienia przebiegała stopniowo, a jej głównym inicjatorem był pracujący z zespołem od połowy lat 70. manager i producent Nicky Ryan. To dzięki niemu w Clannad, obok tradycyjnego instrumentarium, znalazło się miejsce również na gitarę basową czy instrumenty klawiszowe. To on zaproponował, by do grupy dołączyła Eithne, młodsza siostra Brennanów, która w momencie startu zespołu miała ledwie 9 lat i nie grywała z nimi po pubach. W 1980 roku rzuciła ona studia muzyczne i na dwa lata przyłączyła się do zespołu, wspierając wokalnie Máire.

W 1982 roku opuściła jednak zespół wraz z Ryanem i jego żoną Romą, pisarką, autorką tekstów i road menadżerką Clannadu, a na potrzeby solowej kariery młodsza z sióstr Brennan uprościła swoje celtyckie imię, zapisując je fonetycznie. Dziś jest znana światu jako Enya. Co ciekawe jej starsza siostra przy okazji wydania w 1994 roku swojego drugiego solowego albumu (Misty Eyed Adventures) zrobiła podobnie, podpisując płytę jako Moya Brennan.

Paradoksalnie po opuszczeniu grupy przez głównego innowatora, zespół zapuścił się w niespotykane dotąd rejony brzmieniowe. Najpierw nagrali autorski utwór (napisany przez Póla i Ciarána) do filmu „Harry's Game”, w którym połączyli celtyckie śpiewy z tradycyjnie rozumianą muzyką filmową, a następnie eksperymentalny brzmieniowo album „Magical Ring”, uważany za przełomowy nie tylko dla tej grupy, ale również w historii muzyki celtyckiej.

Jednak największą rozpoznawalność przyniosły im trzy sezony, emitowanego w latach 1984-1986, serialu „Robin of Sherwood”, która trafiła na obsypany nagrodami album „Legend”.

W późniejszych latach historia Clannadu to rozstania, powroty, zawieszenia działalności i solowe próby i projekty. Obronną ręką wyszła z nich przede wszystkim Moya, która jako jedyna (obok rzecz jasna Enyi) zrobiła ze swoją muzyką prawdziwą karierę. Przez lata wiele wskazywało na to, że dyskografia zespołu zakończy się na wydanym w 1997 roku, niezbyt udanym albumie „Landmarks”. Początek nowego wieku przywitał Clannad w zawieszeniu i dopiero w 2007 roku zespół pojawił się na serii koncertów (w tym w Polsce). Zgromadziły one liczną publiczność, trasa była więc kontynuowana. Musiało jednak minąć aż 5 lat od powrotu grupy na scenę, do nagrania kolejnej płyty. Rezultatem sesji był album „Nádúr”, ostatni, na którym zagrał Pádraig Duggan, który zmarł w sierpniu 2016 roku.

Pięćdziesięciolecie zespołu stało się dla muzyków okazją do zagrania trasy koncertowej, zapowiadanej jako „In a Lifetime – The Farewell Tour”. W jej ramach zespół Clannad wystąpi dwukrotnie w Polsce. Już 27 kwietnia można ich będzie zobaczyć w warszawskiej Stodole, zaś 28 kwietnia zagrają w krakowskim klubie Studio. Trasie towarzyszyć ma dwupłytowa kompilacja „In a Lifetime Anthology”. Na razie wiadomo jedynie, że znajdzie się na niej wybór 38 utworów z całej kariery grupy, a płyty (CD i LP) można już zamawiać w specjalnych pakietach na stronie Clannad.