Laur dla pana Jana

Cieszy fakt, że muzyka wiejska została doceniona i to na najwyższym szczeblu. Pochodzący z Przystałowic Małych skrzypek Jan Gaca otrzymał we wtorek nagrodę z rąk Ministra Kultury w kategorii "twórczość ludowa". Jest to pierwsze w historii tej nagrody wyróżnienie dla wiejskiego muzykanta. Przypomnijmy, że jest ona przyznawana od 1997 roku twórcom i animatorom kultury za całokształt działalności lub za wybitne osiągnięcia w danym roku w swojej dziedzinie.

Przystałowice Małe koło Przysuchy i okoliczne wsie to mikroregion Radomszczyzny, o którym można śmiało mówić, że jest zagłębiem żywej muzyki tradycyjnej. Do dziś żyją tu muzykanci, którzy wykonują tę muzykę, pamiętają dawne czasy i maniery wykonawcze, grania na weselach. Dlatego dziś do tych okolic przyjeżdżają pasjonaci niestylizowanej muzyki wiejskiej tzw. "in crudo", aby uczyć się od lokalnych Mistrzów i bardzo często ich celem jest gościnny dom Jana Gacy.

Laureat nagrody pochodzi z uzdolnionej muzykalnie rodziny. Jego starszy brat Piotr pod koniec lat 40 tych założył kapelę, w której Jan grał na zabawach i weselach, początkowo wiele lat na bębenku. Kapela z upływem czasu zdobyła sławę w środowisku oraz laury na ogólnopolskich festiwalach m.in. w Kazimierzu Dolnym (1995). Od lat 80 tych jej działalność dokumentuje badacz muzyki wiejskiej, profesor Andrzej Bieńkowski. Zwieńczeniem tej fascynacji jest zeszłoroczne wydawnictwo, które opisuje fenomen rodziny Gaców oraz ich uczniów "3 x Gace".

W latach 90 tych pan Jan powrócił do skrzypiec. Wtedy to powstawały zręby Warszawskiego Domu Tańca, rozpoczęła swoją działalność scena Korzenie w Remoncie i nic dziwnego, że nie zabrakło na niej też kapeli Gaców. Pan Jan grywał z różnymi muzykantami i w różnych składach, również z harmonistami. Jego repertuar to przede wszystkim oberki, mazurki i polki. Powoli pan Jan stawał się ulubieńcem młodych ludzi z miast, którzy zaczęli jeździć na wieś w poszukiwaniu muzyki tradycyjnej. Uczniami pana Jana są skrzypkowie młodszego pokolenia m.in. Janusz Prusinowski, Ewa Grochowska, Maciej Żurek, Marcin Drabik.

Jan Gaca zaczął być zapraszany przez Warszawski Dom Tańca, Stowarzyszenie Tratwa na potańcówki i warsztaty w całej Polsce. Pojawiły się też propozycje zagraniczne, które zaowocowały wyjazdami do USA czy Szwecji. W kwietniu br. pan Jan zadziwił niemiecką publiczność festiwalu FolkBaltica, która zgotowała mu owacje na stojąco, a w prasie pojawiły się entuzjastyczne recenzje z jego koncertu z Maciejem Żurkiem.

W tym roku 25 maja w remizie w Przystałowicach Małych pan Jan hucznie obchodził 80 urodziny, a w czasie festiwalu Wszystkie Mazurki Świata zagrała Wielka Orkiestra Gaców, złożona z jego uczniów. Dodajmy, że wśród miłośników muzyki tradycyjnej jak i folku nie ma osoby, która by nie znała działalności muzycznej i edukacyjnej pana Jana. Przez wielu jest uznawany za najwybitniejszego skrzypka regionu.

Szczerze gratulujemy nagrody i życzymy dużo zdrowia!

Źródło: muzykatradycyjna.com, www.etno.serpent.pl

Dziękujemy za udostępnienie zdjęć Mariuszowi Cieszewskiemu (www.fotcom.biz)