Mikołaje edukują

W sierpniu pojawiła się informacja, że prekursorzy polskiego folku, Orkiestra św. Mikołaja znaleźli się w nowym podręczniku muzyki dla 6 klasy szkoły podstawowej "Klucz do muzyki". A że to nie jedyne, znaczące wydarzenie w tegorocznej działalności Orkiestry, poprosiliśmy menadżerkę zespołu, Agnieszkę Matecką - Skrzypek o parę słów komentarza, na temat tegorocznych osiągnięć zespołu oraz uchylenie rąbka z planów na kolejne tygodnie.

Mikołaje w podręczniku

- "Chyba największym naszym tegorocznym sukcesem było zaistnienie w podręczniku do muzyki dla 6. klasy szkoły podstawowej „Klucz do muzyki” wydanym w tym roku przez renomowane Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne (...). Uczniowie w całej Polsce mogą zobaczyć na zdjęciu zespół, który rozkręcił polski ruch folkowy. Folk daje możliwość samorealizacji i twórczego spełnienia połączonego z poznawaniem własnej kultury. Dlatego dla Orkiestry św. Mikołaja, która niedawno świętowała ćwierćwiecze istnienia, edukacyjny wymiar muzykowania ma duże znaczenie, a pojawienie się w podręczniku szkolnym jest równoznaczne z trafieniem... pod strzechy i owocem wieloletniej pracy popularyzującej ten sposób tworzenia muzyki " - pisze Agnieszka.

 - "Autorzy podręcznika dostrzegli również kulturotwórczą rolę innych inicjatyw Orkiestry, choćby odbywających się od 23 lat „Mikołajków Folkowych” czy ukazującego się od 1996 roku dwumiesięcznika „Gadki z Chatki”. Te wszystkie informacje można znaleźć w rozdziale „Z malowanej skrzyni”, w podrozdziale Lubelszczyzna. Mikołaje posłużyli jako sztandarowy przykład nurtu folkowego. Dołączone do książki płyty zawierają też jedną piosenkę zespołu, „Ptasie wesele” " - dodała Agnieszka.

Oprócz Mikołajów, w podręczniku znalazła się też wzmianka o kapeli Trebunie Tutki, Marii Pomianowskiej i Zbigniewie Butrynie (rekonstruktorze suki biłgorajskiej).

Ciekawe koncerty latem

W ramach koncertowych wojaży Mikołaje wystąpili w lipcu na jednym z najbardziej znanych festiwali etno i world music - słynnym "Colours of Ostrava" i jak się okazało...

- "Koncert na tym największym festiwalu muzycznym Środkowej Europy, 15 scen rozmieszczonych w industrialnej scenerii wielohektarowego kompleksu metalurgicznego był efektem spotkania z organizatorami na "Skrzyżowaniu Kultur" w 2013. Zagraliśmy dwa koncerty, oba zostały żywiołowo przyjęte przez liczną, międzynarodową widownię, wśród której było dużo polskich fanów kapeli, bo przecież Ostrava leży tylko 15 km od polskiej granicy" - wspomina Agnieszka.

Obóz na Litwie

W sierpniu z kolei Mikołaje pojechali na zasłużone wakacje, ale nie mogli narzekać na bezczynność. Litewski zespół muzyczno-obrzędowy Kulgrinda poprosił ich o współorganizację letniego obozu Romuvy dla studentów, który już od wielu lat odbywa się we wsi Dwarciszki pod Wilnem. Romuva to największa na Litwie organizacja odwołująca się do przedchrześcijańskiej kultury i wiary (oficjalnie zarejestrowana w 1992 roku), do której należą również członkowie Kulgrindy. W trakcie obozu zwykle prowadzone są zajęcia przybliżające dawne tradycje - taneczne, śpiewacze i rzemieślnicze, organizowane są warsztaty ziołolecznicze, spacery po lesie, dyskusje, a wieczorami potańcówki, również do muzyki na żywo. Stałym punktem programu jest odprawianie przez członków Kulgrindy dawnych, bałtyjskich obrzędów, takich jak np. codzienny rytuał powitania i pożegnania słońca. Mikołaje pojechali tam razem z grupą studentów z UMCS. Jak się odnaleźli wśród litewskich rówieśników?

- "Podczas obozu lubelscy studenci mogli samodzielnie zbudować kankles, ludowy instrument charakterystyczny nie tylko dla Litwy, ale i wszystkich ludów bałtyckich. Tańczyli, śpiewali piekielnie trudne, przepiękne sutartiny, byli świadkami rodzimowierczego obrzędu zaślubin i widowiskowego święta plonów. Niektórzy wrócili z własnoręcznie wykonaną, mosiężną biżuterią". Szczegółową relację z obozu Romuvy pióra Magdaleny Jakubowskiej znajdziecie w kolejnych "Gadkach z Chatki".

Edukacja podczas Festiwalu Nauki

Po wakacjach przyszła pora na odbywający się pod koniec września w Lublinie Festiwal Nauki. Mikołaje bardzo aktywnie uczestniczyli w tym wydarzeniu. Nic dziwnego, od wielu już lat edukują nie tylko publiczność, która licznie przychodzi na ich koncerty, ale niektórzy członkowie zespołu działają też na co dzień jako animatorzy kultury w Akademickim Centrum Kultury UMCS "Chatka Żaka". Mikołaje są laureatami honorowej Nagrody im. Kolberga, która przyznawana jest "szczególnie zasłużonym w dziedzinie opieki i upowszechniania kultury ludowej". W ramach Lubelskiego Festiwalu Nauki zespół był współtwórcą dwóch projektów. Ponadto, lider grupy, Bogdan Bracha, był gościem specjalnym "Spotkania z historią mówioną".

- "Projekt ten opierał się na aktywnym spotkaniu ze słowem i bazował na metodzie historii mówionej. W pierwszej części uczestnicy spotkania wysłuchali autentycznych narracji ustnych, pochodzących ze zbiorów Pracowni "Archiwum Etnolingwistyczne" UMCS. Nie była to jednak zwykła prezentacja. Uczestnikom udostępniono zestawy słuchawkowe, a oni sami decydowali, czego chcieli słuchać "- opisała Agnieszka. W drugiej części spotkania Bogdan odpowiadał na pytania dotyczące działalności Orkiestry.

Jeden z projektów festiwalowych, współrealizowanych przez Orkiestrę  nosił tytuł "Folklor - od archiwum do estrady - wesele". Autorzy prezentacji - dr Agata Kusto (red. naczelna "Gadek z Chatki") oraz dr Tomasz Rokosz (Odpust Zupełny, pierwszy skład Się Gra) chcieli pokazać, jak można ożywić archiwalne zapisy pieśni ludowych z udziałem artystów, którzy przetwarzają tradycyjne pieśni na współczesny sposób i równocześnie wierny wobec tradycyjnego stylu muzykowania.

- "Prelegenci przybliżyli obrzędowość i stronę muzyczną dawnego wiejskiego wesela lubelskiego w oparciu o materiały zebrane przez Archiwum Etnolingwistyczne Instytutu Filologii Polskiej UMCS, w którym zgromadzono ponad 15 tysięcy zapisów. Stały się one podstawą monumentalnego wydawnictwa „Lubelskie”, wydanego w 6 częściach jako kolejny tom tzw. Nowego Kolberga. Została też zaprezentowana baza "Folbas", w której są skatalogowane wszystkie teksty pieśni zawartych w "Dziełach" Oskara Kolberga. Ale opublikowanie regionalnego repertuaru i opracowanie naukowe w postaci wydawnictw drukowanych i płytowych nie wystarcza do tego, by utrwalić i przedłużyć tę piękną tradycję, która stanowi o niezwykłości naszego regionu, o jej kulturze wokalno-muzycznej. Decydujące znaczenie ma jej ożywienie, przywracanie do żywego obiegu, przekroczenie granicy między archiwum a estradą. Stąd obecność na scenie Orkiestry św. Mikołaja oraz zespołu weselnego, prowadzonego przez Ewę Grochowską." Także druga część tego spotkania przebiegała już w typowo koncertowej atmosferze.

Trzecim projektem festiwalowym, w którym brali udział Mikołaje, była prezentacja pod ciekawym tytułem "Czy warto słuchać muzyki folkowej?", przygotowana przez dr Agatę Kusto i Agnieszkę Matecką-Skrzypek. Na zakończenie odbył się minikoncert Orkiestry, która przedstawiła proces współczesnego "ogrywania" repertuaru tradycyjnego.

Najbliższa przyszłość - czyli zaproszenie do Lublina

Po Festiwalu Nauki kolejne ważne przedsięwzięcie Mikołajów w tym roku to oczywiście XXIV Międzynarodowy Festiwal Muzyki Ludowej "Mikołajki Folkowe", który jak zwykle przypada na drugi weekend grudnia (w tym roku 11-14.12). Impreza ma swoją renomę nie tylko wśród fanów nurtu, ale jest doceniona również przez środowisko naukowe. Podczas panelu dyskusyjnego zeszłorocznej edycji, znany etnomuzykolog, dr Piotr Dahlig, napisał, że Festiwal "stanowi już tradycję społeczną i jest rękojmią dalszego istnienia nurtu interpretacji folkloru, i już sama jego forma godna jest ochrony i wydaje się być komponentem tradycji, która opiera się przecież na idei ciągłości."

Od 7 października można zgłaszać się do konkursu dla młodych wykonawców "Scena Otwarta". Regulamin i karta zgłoszenia dostępne są na stronie festiwalu.

Poprosiliśmy oczywiście Agnieszkę o uchylenie rąbka tajemnicy, co w tym roku czeka nas na Mikołajkach:

- "Na tegorocznych "Mikołajkach" będzie można nauczyć się greckich tańców korowodowych prowadzonych przez zespół Ilios z Towarzystwa Przyjaciół Grecji w Warszawie. Będą, tradycyjne już, warsztaty wyrobu pieczywa obrzędowego. Niedzielny koncert będzie nosił tytuł "Folk Off" i zostanie zorganizowany we współpracy z Maciejem Szajkowskim, prowadzącym program pod tym samym tytułem w IV PR Polskiego Radia. Inną atrakcją festiwalu będzie rejestrowany koncert Samych Suk, który, mamy nadzieję, zaowocuje nową płytą. Na chatkowym holu będzie jak zwykle przygrywać tradycyjna "Scena pod schodami". Nie zabraknie też straganów, które dodają uroku całej imprezie."

Zapraszamy Was zatem na Festiwal "Mikołajki Folkowe" oraz na koncerty Orkiestry św. Mikołaja.