Cygańskie intro

Ich styl życia poza systemem ogólnie przyjętych norm, twórczy i preferujący wspólną zabawę, był inspiracją dla cyganerii artystycznej. Z drugiej strony słowo "Cygan" w polskim języku przyjęło wiele pejoraywnych znaczeń: złodziej, oszust, brudas, włóczęga, nieuk… Negatywny stereotyp Cygana jest niestety wciąż obecny w europejskiej świadomości, choć powoli się to zmienia.

W Europie mieszka obecnie ok. 9 milionów Romów, głównie w południowo-wschodniej części kontynentu. Choć sami twierdzą zgodnie z legendą, że przybyli z Egiptu, pochodzą z Indii, które opuścili między V a X wiekiem, a do Europy dotarli w XIV w, przez Bałkany. Dziś we Francji ludność romska szacowana jest na od 350 tysięcy (dane oficjalne) nawet do 2 milionów (Amnesty International). Są to głównie Manusze, ale również Romowie z Bułgarii i Rumunii. Posługują się językiem romani o korzeniach indoeuropejskich. Kontynuują zazwyczaj koczowniczy tryb życia, mieszkając w obozowiskach w miejscach specjalnie do tego wyznaczonych. Żyją na marginesie społeczeństwa. Są najczęściej niepiśmienni, choć dzieci posyłane są w miarę możliwości do szkół i mówią w odróżnieniu od rodziców po francusku.

To właśnie francuskim Cyganom poświęcone będą XXVI Dni Kultury Francuskiej i Frankofonii, organizowane przez poznański Dom Bretanii w dn. 2-14 kwietnia. W programie znajdą się koncerty, spotkania, pokazy filmów, wystawy.

Festiwal zainauguruje już w sobotę, 2 kwietnia koncert niesamowitego Marian Badoï Trio, w programie "W hołdzie Django", poświęconemu legendarnemu muzykowi Django Reinhardt'owi (1910-1953), twórcy i legendy gypsy swingu, wirtuozowi gitary, kompozytorowi. Grał ze Stéphanem Grappellim, Dukiem Ellingtonem, Louisem Armstrongiem, a jego "gypsy jazz", zwany także swingiem paryskim, to jazz bez trąbki i perkusji, z gitarą rytmiczną, łączący w sobie wpływy cygańskie i klezmerskie, z domieszką folkloru miejskiego musette.

Marian Badoï z kolei to wybitny romski akordeonista, pochodzący z rumuńskiego miasta Ditesti słynącego z najlepszych muzyków zatrudnianych przed wiekami przez królów na europejskich dworach. Jego nieprzeciętny talent wirtuozerski i improwizatorski jako pierwszy docenił Richard Galliano. Badoï w 2012 roku stworzył swoje trio z Olivierem Kikteffem (gitara) i Tanguy Blumem (kontrabas). Ich swingująca pełna wirtuozerii muzyka ma w sobie prawdziwą cygańską duszę. W 2014 roku wydali razem znakomicie przyjętą płytę "Bunica".

A poza tym czekają widzów dwa wernisaże wystawy fotograficznej. Pierwszy pt. "Camargue - francuski Dziki Zachód" i spotkanie z jej autorami - podróżnikami Anną i Mikołajem Wyrzykowskimi już 4 kwietnia, drugi - fotografii Jeannette Gregori pt. "Saintes Maries de la Mer - miejsce kultu religijnego Romów", dzień później. Zapraszamy też na projekcje filmów dokumentalnych: "Zapomniana cygańska zagłada" ("Les mémoires tziganes, l’autre génocide", reż. Idit Bloch, Henriette Asséo, Juliette Jourdan, 2011); "Synowie wiatru" ("Les fils du vent" reż. Bruno Le Jean, 2012) i "Geronimo" (reż. Tony Gatlif, 2014) oraz "Książęta" ("Les Princes", reż. Tony Gatlif, 1983). Zwłaszcza te dwa ostatnie zasługują na uwagę, gdyż ich autor, Tony Gatlif, francuski reżyser urodzony w Algierii (1948) z matki Romki i ojca Kabyla, był prawdziwym dzieckiem ulicy. Nieraz trafił do domu poprawczego i zna jak nikt inny rzeczywistość romskiego życia, trudności napotykane na co dzień, ale również przyjemności i radości życia we wspólnocie. Wiele swoich dzieł poświęcił społeczności romskiej głównie w basenie Morza Śródziemnego.

Będą oczywiście też koncerty, poza wspomnianym inauguracyjnym w imieniu organizatorów zapraszamy też na występ poznańskiego Zigzag Paradise, kiedyś zwanego Manouches de Poznan, od niedawna grającego jazz akustyczny z lat 30-tych, inspirując się m.in. takimi wykonawcami jak: Django Reinhardt, Oscar Aleman, bracia Ferret i... Motorhead.

Szczegóły znajdziecie w naszym dziale "wydarzenia" oraz w na stronach organizatora.

26 Dni Kultury Francuskiej i Frankofonii, 2-14.04.2016, Poznań
Portal Folk24.pl jest patronem medialnym wydarzenia